Bác sĩ Trần Thành Trai: Một đời cho nghề cho người

Biết bác sĩ Trần Thành Trai bệnh trọng đã lâu, gia đình, học trò đã chuẩn bị chu đáo mọi bề, nhưng khi nhận cuộc điện thoại báo tin ông ra đi, với cả người nghe là tôi và người gọi là cộng sự thân thiết của ông, tin ấy vẫn là tin dữ.

Bác sĩ Trần Thành Trai những ngày cùng Tuổi Trẻ rong ruổi trên hành trình “Vì nụ cười tương lai” năm 1997 - Ảnh: Minh Hào

Trong một lần đến thăm

Bác sĩ Trần Thành Trai những ngày cùng Tuổi Trẻ rong ruổi trên hành trình “Vì nụ cười tương lai” năm 1997 - Ảnh: Minh Hào

Ráng thêm một chút

Những ngày tháng cùng ông và các y bác sĩ Bệnh viện Nhi đồng 1 đi thực hiện chương trình "Vì nụ cười tương lai", chúng tôi luôn ngạc nhiên về ông và đội ngũ của ông. Ngạc nhiên trước hết là về sự say mê công việc, sự say mê khởi đi từ lòng yêu nghề, yêu người kỳ lạ. Thực hiện chương trình ở một tỉnh thường từ năm đến bảy ngày.

Ngày nào cũng như ngày nào, cứ từ 7h30 là ông và các y bác sĩ vào phòng mổ và người cuối cùng, thường là ông, ra khỏi phòng mổ cũng khoảng bảy tám giờ đêm. Buổi trưa, khi ai có chút ngơi việc cứ bước ra rửa tay, cầm một ổ bánh mì hoặc đĩa cơm. 

Ấy vậy nhưng lúc nào khi ông kéo cái khẩu trang xuống để chuyện trò với bệnh nhân hay người nhà của bệnh nhân, chúng tôi cũng đều thấy đôi mắt ông sáng lên và đôi môi luôn nở nụ cười thân ái, gần gũi.

Biết trong đoàn ai cũng mệt mỏi, ông thường ân cần nói: "Kệ, ráng một chút sẽ giúp thêm được một bệnh nhân, sẽ ít nhiều góp phần thay đổi một số phận đời người". Và để "nghỉ ngơi, lấy lại sức một cách tích cực", buổi tối sau khi về khách sạn ông thường hay rủ mọi người đi hát karaoke, có khi đi dạo và ăn hột vịt lộn.

Một lần ở Pleiku, hơn 11h khuya, ông và mấy y bác sĩ đang ngồi bên quán lề đường ăn vịt lộn thì nghe tiếng còi xe cứu thương hú vang trong đêm khuya vắng lạnh. Chưa ai biết chuyện gì thì chiếc xe dừng ngay bên quán lề đường...

Thì ra: một ca mổ hàm ếch bị ra máu, bác sĩ trực bệnh viện gọi đoàn, BS Hoài Thu và hai y sĩ Tuyết, Bé tức tốc lên xe. Họ cùng với các y bác sĩ của bệnh viện ra sức cấp cứu, nhưng tình hình quá nguy cấp, BS Hoài Thu tay vừa đặt lên lồng ngực làm động tác hô hấp cho bệnh nhân, vừa thốt lên: "Gọi giùm BS Trai", và chiếc xe của bệnh viện hú còi lao đi. Ông và tất cả lên xe, bỏ dở những trứng vịt lộn vừa bóc.

Con chim đầu đàn lại đứng trước bệnh nhân. Hơn 1h sáng, cùng với các y bác sĩ bước ra khỏi phòng mổ, BS Hoài Thu cười toe toét đùa vui: "Qua rồi, qua rồi quý vị ơi". Hơn 1h30 bệnh nhân được đưa ra khỏi phòng mổ, bất ngờ ông ra lệnh: "Tất cả về nghỉ, lấy sức cho ngày mai...". Còn ông và BS Phước vẫn ở lại theo dõi bệnh nhân, mãi đến gần 3h mới về khách sạn. Khách sạn đóng cửa, sợ phiền, hai vị bác sĩ bèn leo tường mà vào.

Nhớ lại nhiều điều về ông, chúng tôi mới cảm nhận được hết điều ông từng nói: "Tôi ước mơ có một phép màu nào đó để một mai kia sẽ vá môi, hở hàm ếch cho tất cả trẻ em không may mắn của chúng ta". Và giờ đây trên giường bệnh, ước mơ ấy dường như vẫn chảy trong ông.

BS Hoài Thu kể: "Thầy nằm đó, bị liệt, nhưng mỗi lần tôi đến thăm, thầy vẫn tự tin bày tỏ: Rồi mai mốt thầy trò mình sẽ tự lái xe về những vùng xa nghèo mổ cho các cháu".

Theo BS Hoài Thu, khi các học trò ngồi bên giường bệnh của ông, ông không nói về bệnh tật mà chỉ bày tỏ sự đam mê khao khát cống hiến, vẫn luôn giữ phong thái điềm tĩnh tự tin của người suốt đời cầm dao mổ. Ông luôn nhắc nhở rằng lớp các em tài năng hơn thầy, có điều kiện hơn nên gắng giúp được nhiều hơn cho bệnh nhi nghèo.

Là người thầy, ông hướng dẫn, chỉ vẽ truyền kinh nghiệm từng tí trong chuyên môn; là người anh, ông luôn giúp đỡ những việc dù lớn dù nhỏ trong cuộc sống.

BS Hoài Thu kể lại một mẩu chuyện về ông mà mắt rưng rưng: "Một lần tôi và BS Hòa cùng thầy ra dự hội thảo ở Hà Nội. Buổi sáng thấy chúng tôi tất bật, sợ trễ giờ, thầy đã ủi áo cho Hòa, rồi kéo vali cho tôi. Bấy giờ thầy đang đường đường là một đại biểu Quốc hội".

BS Hiền, gây mê khoa ngoại nhi Bệnh viện Nhi đồng 1, một thành viên thường xuyên được ông đưa vào đoàn thực hiện chương trình "Vì nụ cười tương lai", đã nói: "Từ những chuyến đi ngày ấy thầy Trai đã thắp trong tôi ngọn đuốc cống hiến thiện nguyên. Rồi suốt bao năm được làm việc cùng thầy ở Nhi đồng 1, rồi Bệnh viện Triều An, thầy luôn nhắc nhở tôi giữ lấy ngọn lửa trong lòng. Và mãi đến giờ dù nằm một chỗ thầy vẫn luôn thăm hỏi, động viên khuyến khích tôi trong mỗi lần tôi đi mổ từ thiện".

Ngồi bên giường của ông trong ngôi nhà vắng, trong căn phòng vắng nhưng không lặng: ông vẫn nói, vẫn cười. Ông nhắc lại những chuyến đi Nghệ An, Quảng Bình, Quảng Trị, Kon Tum, ông nhắc đến các anh chị của báo Tuổi Trẻ tổ chức chương trình, anh Nam Đồng, anh Nhứt, chị Trâm.

Và rồi cũng phải chia tay. Ông bắt tay từng người thật lâu, quyến luyến. Khi chúng tôi bước ra, ông nói vọng theo: "Báo Tuổi Trẻ phải tổ chức chương trình nữa, tôi sẽ đi, đi không được thì có lớp trẻ đi. Nhiều vùng xa, núi rừng vẫn còn nhiều lắm các cháu cần vá mổ, vẫn còn những cháu bị gọi là "mõm sói" như Phanh... Nhớ nghen".

Bác sĩ Trần Thành Trai qua đời

Tin từ gia đình và các bác sĩ Bệnh viện Nhi đồng 1 cho Tuổi Trẻ Online biết bác sĩ Trần Thành Trai, vị bác sĩ nổi tiếng của ngành y TP.HCM, qua đời rạng sáng 31-5.