Năm 2019, Flavio Da Pozzo (17 tuổi, sinh ra tại quần đảo Guadeloupe thuộc Pháp) đứng trước cơ hội ký hợp đồng với một câu lạc bộ bóng đá chuyên nghiệp. Tuy nhiên, cánh cửa tương lai trở thành một cầu thủ chuyên nghiệp đã đóng lại khi anh mắc bệnh do não mô cầu.
Chỉ có 1% cơ hội sống sau cơn sốt
Flavio kể triệu chứng bệnh ban đầu rất mơ hồ, chỉ sốt và đau họng. Tuy nhiên, bệnh nhanh chóng chuyển biến xấu khiến anh rơi vào hôn mê, phải nhập viện cấp cứu. “Các bác sĩ cho biết cơ hội sống sót của tôi chỉ có 1%”, Flavio nhớ lại.
 |
Flavio (phải) khi còn chơi bóng ở các câu lạc bộ. Ảnh: Nhân vật cung cấp. |
Flavio buộc phải cắt bỏ một chân mới giữ lại được mạng sống. Nhìn con từ chàng trai lành lặn, tương lai đang rộng mở trở thành người khuyết tật, bà Catherine Nordey xót xa, ngậm ngùi chia sẻ về những gì đã qua và thầm ước mình có thể biết sớm hơn về giải pháp phòng ngừa.
 |
Flavio phải từ bỏ giấc mơ cầu thủ đá bóng chuyên nghiệp sau khi mắc não mô cầu. Ảnh: Võ Thoại. |
Vực dậy từ nỗi đau, bà đồng hành cùng con trai nâng cao nhận thức của cộng đồng về căn bệnh có thể cướp đi mọi thứ chỉ trong 24 giờ, cần dự phòng chủ động bằng vaccine.
Bệnh dễ nhầm lẫn viêm đường hô hấp thông thường
BS.CKI Tống Thị Ngọc Cầm, Phó giám đốc Y khoa miền Bắc, Hệ thống Tiêm chủng VNVC, cho biết vi khuẩn não mô cầu Neisseria meningitidis gây ra 2 thể phổ biến là viêm màng não và nhiễm khuẩn huyết hoặc kết hợp cả hai.
Khi xâm nhập vào cơ thể, vi khuẩn sản xuất độc tố đi vào máu và hệ thần kinh trung ương gây xuất huyết, tổn thương đa cơ quan. Tuy nhiên, ở giai đoạn đầu, bệnh có các triệu chứng mơ hồ, dễ nhầm lẫn với các bệnh gây viêm đường hô hấp như cảm lạnh hay nhiễm siêu vi thông thường khác, dẫn đến người bệnh nhập viện muộn, tăng nguy cơ tử vong.
 |
Thiếu niên 14 tuổi ở Đắk Lắk bị sốc nhiễm trùng huyết não mô cầu tối cấp, hoại tử tay vào tháng 9/2025. Ảnh: BVĐK Trung tâm Gia Lai. |
Trong 8 giờ đầu, người bệnh xuất hiện triệu chứng sốt, đau đầu, đau họng, đau nhức toàn thân kèm buồn nôn, chán ăn, cáu gắt. 8 giờ tiếp theo, người bệnh rơi vào buồn ngủ, khó thở, tiêu chảy, xuất hiện tử ban, bàn tay và bàn chân lạnh, màu da bất thường kèm cứng cổ, sợ ánh sáng.
Các vết tử ban sau đó lan khắp cơ thể, gây viêm màng não kèm nhiễm trùng huyết, tăng nhanh quá trình hoại tử. Từ 16 giờ đến 24 giờ, bệnh nhân rơi vào hôn mê, co giật, mê sảng, mất ý thức. Nếu không được điều trị kịp thời, người bệnh có tỷ lệ tử vong đến 50%. 10-20% số người sống sót gặp phải các di chứng nặng nề như cắt cụt chi, điếc, liệt, chậm phát triển trí tuệ…
Tiêm vaccine là cách phòng bệnh an toàn, hiệu quả
Bác sĩ Cầm lưu ý bệnh do não mô cầu diễn tiến nhanh, các triệu chứng ban đầu khó đoán, trong khi mầm bệnh tồn tại âm thầm trong cộng đồng khiến ai cũng có nguy cơ mắc, đặc biệt là thanh thiếu niên. Lý do bởi thanh thiếu niên thường sinh hoạt nơi đông người như trường học, ký túc xá, quán bar, lễ hội… sử dụng chung vật dụng cá nhân nên dễ lây truyền mầm bệnh cho nhau. Họ cũng thường thức khuya, hút thuốc lá, uống rượu bia, ăn uống thất thường… gây suy giảm miễn dịch, tạo điều kiện cho vi khuẩn có sẵn ở vùng hầu họng xâm lấn các cơ quan gây bệnh.
 |
Thói quen tụ tập ăn uống, vui chơi của thanh thiếu niên cũng tăng nguy cơ lây nhiễm vi khuẩn não mô cầu. Ảnh: Shutterstock. |
Ước tính mỗi năm trên toàn cầu có khoảng 1,2 triệu trường hợp nhiễm não mô cầu và khoảng 135.000 người tử vong do não mô cầu.
Tại Việt Nam, tính từ tháng 12/2024 đến nay, cả nước ghi nhận 95 ca mắc não mô cầu, trong đó có nhiều ca ở lứa tuổi thanh thiếu niên. Gần đây nhất, Hà Nội ghi nhận một bé gái 11 tuổi mắc não mô cầu khi chưa tiêm vaccine. Trước đó, một thiếu niên 14 tuổi ở Đắk Lắk mắc não mô cầu gây sốc nhiễm trùng huyết tối cấp, hoại tử chi.
Theo bác sĩ Cầm, nhóm huyết thanh A, C, Y, W nằm trong những nhóm gây bệnh phổ biến và có lưu hành ở Việt Nam. Ngoài ra, nhóm huyết thanh W và C có tỷ lệ tử vong cao.
 |
Thanh thiếu niên tiêm vaccine phòng bệnh tại Hệ thống Tiêm chủng VNVC. Ảnh: Mộc Miên. |
Hiện vaccine phòng 4 nhóm A, C, Y, W đã được đưa vào lịch tiêm chủng bắt buộc hoặc khuyến cáo cho học sinh, sinh viên tại nhiều quốc gia như Anh, Mỹ, Pháp, Canada… Theo nghiên cứu, từ khi đưa vào sử dụng tại Mỹ, vaccine nhóm A, C, Y, W đã giúp giảm đến 90% số ca mắc bệnh ở nhóm thanh thiếu niên do các nhóm huyết thanh chính C, Y, W gây ra. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn bảo vệ rộng trước các nhóm huyết thanh gây bệnh não mô cầu A, C, W, Y, từ đó bảo vệ sức khỏe, ước mơ, tương lai của con và cả cộng đồng.
Ngoài vaccine, bác sĩ Cầm lưu ý thanh thiếu niên nên phòng não mô cầu bằng cách thực hiện tốt vệ sinh cá nhân như rửa tay thường xuyên bằng xà phòng, súc miệng, họng bằng các dung dịch sát khuẩn, ăn uống đủ chất dinh dưỡng, luyện tập nâng cao thể trạng, giữ nơi ở và làm việc thông thoáng, sạch sẽ.
