Theo bác sĩ Nguyễn Tiến Đạo, Quản lý Y khoa tại Hệ thống Tiêm chủng VNVC, nhiều phụ huynh lầm tưởng rằng các mũi tiêm trong 2 năm đầu đời là đủ để bảo vệ con lâu dài. Tuy nhiên, kháng thể từ các mũi vaccine sớm sẽ giảm dần theo thời gian, tạo ra “khoảng trống miễn dịch” khi trẻ bước vào giai đoạn học đường.
Mầm bệnh chực chờ tấn công trẻ 4-6 tuổi
Ở độ tuổi 4-6, trẻ bắt đầu tiếp xúc đông người trong lớp học, bán trú. Khi đi học, trẻ có nhiều cơ hội chơi đùa, vận động mạnh dễ trầy xước hoặc dùng chung đồ chơi, vật dụng học tập với các bạn.
 |
Trẻ sinh hoạt trong môi trường tập thể, tiếp xúc với nhiều bạn bè có nguy cơ mắc bệnh truyền nhiễm nếu chưa có miễn dịch đầy đủ. Ảnh minh họa: Shutterstock. |
Tất cả yếu tố này khiến trẻ dễ bị lây nhiễm bệnh truyền nhiễm nguy hiểm như ho gà, bạch hầu (lây qua đường hô hấp, giọt bắn, vật dụng dùng chung), bại liệt (lây qua đường tiêu hóa, từ nước và thực phẩm nhiễm bẩn) hoặc uốn ván (vi khuẩn có trong đất, cát, xâm nhập qua vết thương nhỏ).
Không chỉ mắc bệnh, trẻ còn có thể lây cho em nhỏ chưa đến tuổi tiêm chủng hoặc ông bà có hệ miễn dịch yếu.
 |
Trẻ 4-6 tuổi thường xuyên chạy nhảy, khám phá môi trường xung quanh, tiềm ẩn nguy cơ nhiễm vi khuẩn uốn ván từ vết thương nhỏ. Ảnh minh họa: Shutterstock. |
Biến chứng nặng nề, ảnh hưởng tương lai
Virus ho gà lây lan nhanh qua đường hô hấp, một người có thể lây cho 12-17 người chưa có miễn dịch. Bệnh gây ra những cơn ho dữ dội, 15-20 tiếng liên tiếp kèm tiếng rít như gà gáy kèm theo các biến chứng như viêm phổi, viêm não, suy dinh dưỡng.
Từ đầu năm đến nay, nước ta có ít nhất 40 ca mắc ho gà được phát hiện và 3 ca tử vong, trong đó một bé gái 4 tuổi ở Đồng Nai, hầu hết chưa tiêm vaccine hoặc tiêm chưa đầy đủ.
 |
Ho gà ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ hô hấp, gây ho kéo dài, ngưng thở ở trẻ chưa có kháng thể phòng bệnh. Ảnh minh họa: Shutterstock. |
Hay bạch hầu cũng dễ lây qua đường hô hấp, người lành mang trùng có thể lây bệnh trong 3-4 tuần mà không có triệu chứng rõ ràng. Bệnh gây giả mạc ở hầu họng, bít tắc đường thở cùng các biến chứng viêm phổi, suy tim, liệt tứ chi, tỷ lệ tử vong đến 20%, nhất là ở trẻ dưới 5 tuổi. Khoảng 30% ca nặng sẽ dẫn đến viêm cơ tim, loạn nhịp, suy tim và có nguy cơ tử vong. Năm 2023 và 2024, Việt Nam từng ghi nhận 67 ca mắc bạch hầu, trong đó 9 ca tử vong.
Còn bại liệt khiến ít nhất 1/200 người mắc bệnh phải chịu biến chứng liệt vĩnh viễn, thường ở chân. Trong số đó, 5-10% tử vong do liệt các cơ kiểm soát hô hấp như cơ hoành và cơ liên sườn. Hiện bệnh được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cảnh báo có nguy cơ quay trở lại nếu tỷ lệ tiêm vaccine thấp.
 |
Trẻ mắc bệnh truyền nhiễm dễ gặp di chứng nặng, ảnh hưởng sức khỏe và tương lai mai sau. Ảnh minh họa: Shutterstock. |
Uốn ván gây nhiều biến chứng như co giật, co cứng cơ, co thắt thanh quản, gãy xương, thuyên tắc phổi, nhiễm trùng phổi, suy hô hấp, rối loạn thần kinh. Nếu không điều trị kịp thời, tỷ lệ tử vong của bệnh lên đến 90%.
Một mũi tiêm - lá chắn vững chắc cho con đến trường
Bác sĩ Đạo cho biết để phòng ngừa hiệu quả 4 bệnh nguy hiểm kể trên, sau lịch tiêm vaccine 5 trong 1 và 6 trong 1 ở giai đoạn 2 năm đầu đời, cha mẹ cần tiêm một mũi vaccine phòng bạch hầu - ho gà - bại liệt - uốn ván khi trẻ 4-6 tuổi. Đây là giai đoạn nồng độ kháng thể bảo vệ trước bệnh bạch hầu, ho gà, uốn ván và bại liệt từ các mũi tiêm đầu đời đã suy giảm, không đủ để phòng bệnh nếu trẻ không được tiêm nhắc lại.
Theo nghiên cứu, tỷ lệ đáp ứng miễn dịch sau tiêm nhắc đạt trên 95% với cả 4 bệnh, đảm bảo khả năng bảo vệ cao cho trẻ từ 4-6 tuổi. Mũi tiêm không chỉ củng cố miễn dịch mà còn giúp ngăn chặn nguy cơ phát tán mầm bệnh trong môi trường học đường và cộng đồng.
Phụ huynh cần chủ động kiểm tra sổ tiêm chủng và đưa trẻ đi tiêm nhắc đúng lịch. Việc tiêm đủ, đúng thời điểm là biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả nhất để bảo vệ con trước các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm trước vào tuổi đến trường.
 |
Trẻ tiêm vaccine tại Hệ thống Tiêm chủng VNVC, tạo kháng thể phòng bệnh truyền nhiễm. Ảnh: Mộc Thảo. |
Bên cạnh đó, ba mẹ lưu ý dọn dẹp vệ sinh nhà cửa, khu vực trẻ vui chơi, sinh hoạt, cho trẻ ăn uống đủ chất, lựa chọn thực phẩm đảm bảo, giúp ngủ đủ giấc và thường xuyên vận động để giảm nguy cơ mắc bệnh.
