4 vị thuốc nam phòng và trị cảm mạo

Hắt hơi, chảy mũi trong... biểu hiện của cảm mạo.

Giao mùa là thời điểm thời tiết chuyển từ mùa này sang mùa kia. Giao mùa là thời điểm thời tiết chuyển từ mùa này sang mùa kia. Từ tạnh ráo sang ẩm thấp, từ nắng sang mưa, từ nóng sang lạnh và ngược lại.

Cảm mạo hay gặp khi thời tiết giao mùa

Thời tiết như vậy thuận lợi cho vi khuẩn, virus phát triển và gây bệnh. Nếu sức đề kháng suy giảm, sẽ rất dễ mắc một số bệnh như viêm đường hô hấp, nhiễm khuẩn đường ruột và cảm mạo là một trong những bệnh hay gặp nhất, gây ra các triệu chứng viêm long đường hô hấp trên.

Bệnh cảm mạo trong dân gian còn gọi là thương phong, ngoại cảm, mạo hàn (cảm lạnh). Đây là tên gọi chung của các chứng sinh ra khi cơ thể nhiễm phải tà khí của bốn mùa trong năm gây nên, đặc biệt là khi thời tiết chuyển mùa hoặc khí hậu biến đổi đột ngột từ nóng sang lạnh và ngược lại. Lúc này, do sức đề kháng của cơ thể suy giảm, chính khí yếu nên tà khí dễ dàng xâm nhập vào cơ thể mà sinh bệnh.

Các vị thuốc phòng và trị cảm mạo

Kinh giới

Theo tài liệu cổ, kinh giới có vị cay, tính ôn, vào hai kinh Phế và Can; có tác dụng phát biểu khứ phong, lợi yết hầu, thanh nhiệt, tán ứ, phá kết; dùng chữa ngoại cảm phát sốt, đau đầu, hoa mắt, yết hầu sưng đau, sau sinh bị rong huyết. Kinh giới sao đen dùng chữa thổ huyết, máu cam, đại tiểu tiện ra máu.

Kinh giới được dùng trong dân gian làm thuốc chữa cảm mạo, phát sốt, nhức đầu, cổ họng sưng đau, nôn mửa, chảy máu cam, đi ngoài ra máu, băng huyết.

Lưu ý: Không dùng kinh giới trong các trường hợp nhọt lở đã chảy mủ, trẻ em bị sởi trong giai đoạn toàn phát và hồi phục.

Bài thuốc chữa cảm mạo từ kinh giới: Lấy một nắm kinh giới tươi khoảng 50g, thêm vài miếng gừng tươi, cho vào 500 ml nước, đun sôi 1 phút thì tắt bếp tránh bay mất tinh dầu.

- Đổ ra cốc 100 ml để ấm rồi uống. Lượng còn lại để xông vùng đầu mặt, trùm một chiếc khăn che kín vùng đầu mặt rồi xông (xông khoảng 15 phút, mồ hôi ra dâm dấp là được).

Ngày làm 2 lần sáng và trưa. Thực hiện 2-3 ngày liên tục, tránh dùng lâu làm hao tổn dương khí.

Tía tô

Đông y xếp lá tía tô vào nhóm thuốc "tân ôn giải biểu", có tên thuốc là tô diệp. Lá tía tô có vị cay, tính ấm; vào các kinh Phế và Tỳ; có tác dụng phát biểu tán hàn (giải cảm lạnh), lý khí hòa trung (điều hòa chức năng tiêu hóa) và an thai. Tía tô dùng chủ trị ngoại cảm phong hàn, tỳ vị khí trệ (đầy bụng, tiêu hóa kém), thai động không yên... Ngoài ra, tía tô còn được dùng để giải độc tôm, cua, mật cá.

Tía tô chủ trị ngoại cảm phong hàn.

Theo nghiên cứu của y học hiện đại, nước cất và nước sắc của lá tía tô có phổ kháng khuẩn rộng, có tác dụng ức chế đối với trực khuẩn ruột kết, trực khuẩn lỵ, tụ cầu khuẩn và một số loại nấm gây bệnh ngoài da.

Dưới đây là một số bài thuốc giải cảm từ tía tô:

Lấy một nắm lá tía tô tươi, rửa sạch, giã nát, sau đó thêm 200 ml nước sôi và một thìa mật ong; khuấy đều và uống trực tiếp; có thể dùng 2-3 lần/ngày. Bài thuốc kết hợp gừng: Lá tía tô và gừng tươi mỗi thứ một nắm, rửa sạch, thái nhỏ; đun nước sôi, cho hỗn hợp vào và uống như trà nóng. Bài thuốc này giúp phát tán phong hàn, giảm triệu chứng cảm lạnh.

Hương nhu (còn gọi là é tía)

Khí vị: Vị cay, khí hơi ôn, không độc, đi vào các kinh Túc Dương minh, Túc Thái âm và Thủ Thiếu âm.

Công dụng: Chữa hoắc loạn, đau xoắn trong dạ dày, cảm nắng gây tiểu tiện rát, khó đi, tan thủy thũng, giải nhiệt, trừ phiền, điều hòa trung tiêu, làm ấm dạ dày, phòng ngừa chảy máu mũi.

Cấm kỵ: Do vị thuốc có tính cay ôn, dễ phát tán, không nên dùng quá nhiều. Người có chứng nhiệt bên trong càng không nên dùng hương nhu.

Lưu ý: Vì hương nhu có vị cay, tính ôn nên uống nguội, không nên uống nóng.

Bài thuốc chữa cảm mạo từ hương nhu: Hương nhu 12g, tía tô (lá và cành) 9g, mộc qua 9g, sắc nước uống trong ngày.

Tác dụng: Chữa cảm nắng vào mùa hè.

Gừng

Củ gừng là gia vị rất quen thuộc, xuất hiện nhiều trong các bữa ăn hàng ngày của các gia đình Việt. Gừng còn được biết đến với vai trò là một vị thuốc dễ tìm và có nhiều tác dụng điều trị bệnh, các cách bào chế mang lại các tác dụng khác nhau, tiêu biểu là hai dạng: Sinh khương và can khương.

Sinh khương: Là củ (thân rễ) tươi, thường được thu hái vào mùa hạ hoặc thu; cắt bỏ lá và rễ con, rửa sạch là dùng được. Sinh khương vị cay, tính hơi ôn, quy vào các kinh Phế, Tỳ, Vị.

Tác dụng: Phát biểu tán hàn, ôn trung, chỉ tả, tiêu đờm, hành thủy, giải độc; dùng trong các trường hợp cảm mạo phong hàn, ho, kém ăn, ăn không tiêu, đầy bụng, giải độc bán hạ, cua, cá… Có thể dùng tươi trong các món ăn hoặc pha trà gừng để uống.

Can khương: Là gừng khô, chứa thành phần đa dạng với dược tính cao nên được dùng làm vị thuốc phổ biến trong Đông y.

Tác dụng: Chữa các chứng đau bụng do lạnh, nôn mửa, ăn không tiêu, cảm lạnh, mạch yếu, hen suyễn nhẹ (hỗ trợ điều trị, không thay thế thuốc đặc trị).

Các biện pháp phòng ngừa cảm mạo

Ngoài việc dùng thảo dược, bạn nên chủ động phòng bệnh bằng các biện pháp sau:

- Giữ ấm cơ thể: Khi thời tiết thay đổi đột ngột, cơ thể cần thời gian để thích nghi, hãy giữ ấm cơ thể, đặc biệt là vùng cổ, ngực và chân.

- Ăn uống cân đối: Bổ sung đầy đủ vitamin và khoáng chất giúp tăng cường hệ miễn dịch.

- Vệ sinh môi trường: Giữ môi trường sống và làm việc sạch sẽ, khô thoáng để hạn chế sự phát triển của vi khuẩn và virus.

- Tập luyện thể dục: Tập thể dục thường xuyên giúp nâng cao sức khỏe và tăng cường sức đề kháng.

- Uống đủ nước: Giúp cơ thể đào thải độc tố và duy trì chức năng của các cơ quan.

Bằng cách thực hiện các biện pháp trên, bạn có thể giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh khi giao mùa và bảo vệ sức khỏe của mình.