30 giây có 1 người đái tháo đường phải cắt cụt chi: Cách gì để phòng tránh?
20% người bệnh đái tháo đường phải nhập viện do nguyên nhân loét chân. 30 giây thế giới có một người phải cắt cụt chi. Nhận biết bệnh và chăm sóc tốt có thể tránh được cắt cụt chi từ 49 - 85%.
Thăm khám bàn chân loét phải cắt cụt các ngón ở bệnh nhân đái tháo đường
Đái tháo đường dễ mất cảm giác bàn chân, không biết tổn thương xâm nhập
Bà C.T.T. (54 tuổi, Long An) bị
Phát hiện sớm tổn thương rất quan trọng để tránh cắt cụt chi - Ảnh minh họa
Phát hiện sớm tổn thương rất quan trọng
Trong chiến lược phòng chống các biến chứng, nhất là biến chứng nặng buộc phải cắt cụt, gây tàn phế, việc phát hiện sớm, điều trị sớm và tích cực các tổn thương bàn chân rất quan trọng.
Triệu chứng và dấu hiệu của bệnh lý bàn chân ở người đái tháo đường: Đau cách hồi; Lạnh chi; Đau về ban đêm rồi hết đột ngột; Mất mạch; Da xanh tái (nhợt đi) khi giơ chân lên cao; Đỏ và bóng da; Teo mỡ dưới da; Mất lông bàn chân và ngón chân; Móng dày lên, thường có nhiễm nấm móng; Hoại tử; Chậm đổ đầy máu tĩnh mạch sau khi giơ chân lên cao.
Chứng đau cách hồi biểu hiện bằng cơn đau âm ỉ hoặc đau co cứng lại - như bị chuột rút. Đa phần xảy ra ở bắp chân, đau chỉ xảy ra khi đi bộ, hết đau khi người bệnh ngừng đi bộ, không cần phải ngồi xuống.
Điều đáng lưu ý là người mắc bệnh đái tháo đường có PAD (còn ống động mạch) nhiều khi không có triệu chứng đau cách hồi, vì bệnh lý của thần kinh ngoại vi đã làm mất cảm giác này.
Cần phải phân biệt với giả đau cách hồi. "Giả đau cách hồi" cũng giảm đi khi nghỉ ngơi. Cách giả đau cách hồi thường ở cẳng chân, còn đau cách hồi là ở bắp chân.
Về điều trị, tốt nhất vẫn là luyện tập bằng phương pháp đi bộ. Người bệnh cần phối hợp với bác sĩ vạch ra kế hoạch luyện tập cho phù hợp. Điều trị ngoại khoa chỉ nên đặt ra khi các can thiệp bằng luyện tập và điều trị nội khoa không kết quả.
Cách chăm sóc chân
Người bệnh đái tháo đường cần phải làm thường xuyên hằng ngày bằng cách kiểm tra toàn bề mặt da để phát hiện sớm các tổn thương như: các vết thương tấy đỏ, sưng phồng, các vết đứt hoặc trầy xước, vết rách da, bầm tím, phỏng rộp, vết loét, cục chai, mắt cá, mụn cóc, móng quặp, phồng nước...
Nếu thấy có vết thương cần đi khám ngay để được điều trị kịp thời.
Phải luôn giữ cho da sạch và khô bằng cách: Rửa chân hằng ngày bằng nước ấm và xà phòng nhẹ. Ngay sau khi rửa cần lau khô chân (dùng khăn lau nhẹ nhàng, không làm cọ xát mạnh).
Tuyệt đối không được ngâm chân vào dung dịch kháng sinh, bể nước xoáy hoặc các hóa chất chống nhiễm trùng như betadin, axit acetic, hydrogen... vì có thể gây bỏng, làm chậm quá trình phục hồi và lành vết thương.
Người bệnh nên bôi thuốc để tránh khô, nứt da. Dùng đá mài các vết chai, không để vết chai xước sẽ gây nhiễm trùng. Cắt móng chân mỗi tuần. Luôn luôn đi tất và giày vừa vặn, phù hợp với chân.
Khi đã có vết loét, người bệnh phải được bác sĩ chăm sóc và theo dõi chặt chẽ. Cần kết hợp giữa điều trị nhiễm trùng và phẫu thuật kịp thời đối với các vết loét có nguy cơ gây hoại tử, viêm tủy xương...
Ngoài việc chăm sóc bàn chân, người bệnh đái tháo đường cần áp dụng chế độ ăn đủ năng lượng để duy trì cân nặng lý tưởng, bảo đảm cho sự phát triển bình thường. Không nên tạo ra sự dư thừa năng lượng gây thừa cân, béo phì.
Hơn nữa, người bị bệnh cần lựa chọn một chế độ luyện tập phù hợp với lứa tuổi, tình trạng sức khỏe và sở thích cá nhân.
Bổ sung vitamin B12 tránh tổn thương thần kinh ở người bệnh đái tháo đường