Đề xuất thêm loại BHYT mới, giảm gánh nặng chi phí cho người dân

Người dân đến đăng ký khám bệnh tại Bệnh viện Nhi Hà Nội. Ảnh: Đinh Hà.

Chia sẻ tại hội thảo "Định hướng xây dựng chính sách bảo hiểm y tế (BHYT) bổ sung" ngày 18/12, Thứ trưởng Thường trực Bộ Y tế Vũ Mạnh Hà khẳng định BHYT hiện nay là một trong những trụ cột quan trọng nhất của hệ thống an sinh xã hội. Đây không chỉ là công cụ tài chính công chủ yếu trong chăm sóc sức khỏe mà còn là nền tảng bảo đảm công bằng, hiệu quả và bền vững trong công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân.

BHYT rộng khắp, dịch vụ cao cấp vẫn ngoài tầm với

Theo Thứ trưởng Vũ Mạnh Hà, những năm qua, tỷ lệ bao phủ BHYT tại Việt Nam không ngừng được mở rộng, dự kiến đến năm 2025 sẽ đạt trên 95% dân số. Quyền lợi của người tham gia BHYT ngày càng được mở rộng, chất lượng khám chữa bệnh từng bước được nâng cao, giúp người dân có cơ hội tiếp cận nhiều dịch vụ y tế hiện đại, kỹ thuật cao ngay trong nước.

Tuy nhiên, hệ thống tài chính y tế vẫn đối mặt không ít thách thức. Tỷ lệ chi trả trực tiếp từ tiền túi của người dân cho khám chữa bệnh còn cao; nguy cơ nghèo hóa do bệnh tật, đặc biệt ở nhóm yếu thế, người mắc bệnh mạn tính, bệnh nặng, phải điều trị dài ngày, vẫn hiện hữu.

Đáng chú ý, quá trình già hóa dân số diễn ra nhanh chóng đang làm gia tăng áp lực tài chính cho các hộ gia đình cũng như toàn bộ hệ thống y tế nếu không có các giải pháp chính sách kịp thời, phù hợp.

Thứ trưởng Vũ Mạnh Hà cho biết chủ trương phát triển BHYT bổ sung đã được Đảng xác định rõ trong nhiều văn kiện quan trọng. Theo đó, việc thí điểm và đa dạng hóa các gói bảo hiểm y tế, trong đó có BHYT bổ sung, nhằm tăng cường khả năng bảo vệ tài chính cho người dân trong chăm sóc sức khỏe là yêu cầu cấp thiết.

Thứ trưởng Vũ Mạnh Hà cho biết chủ trương phát triển BHYT bổ sung đã được Đảng xác định rõ trong nhiều văn kiện quan trọng. Ảnh: Nguyễn Nam.

Cùng quan điểm, bà Vũ Nữ Anh, đại diện Vụ Bảo hiểm y tế (Bộ Y tế), cho rằng dù tỷ lệ bao phủ BHYT tại Việt Nam đã vượt 90%, gói quyền lợi của BHYT bắt buộc hiện nay vẫn chưa đáp ứng đầy đủ nhu cầu khám chữa bệnh ngày càng đa dạng của người dân. Nhiều dịch vụ kỹ thuật cao, dịch vụ theo yêu cầu, chăm sóc dự phòng, quản lý bệnh mạn tính hoặc điều trị các bệnh có chi phí lớn hiện chưa được chi trả hoặc chỉ chi trả một phần.

"Phí BHYT ở Việt Nam hiện thấp nhất trong khu vực, chưa đủ để đáp ứng chi phí khám chữa bệnh ngày càng tăng. Việc hình thành các gói BHYT bổ sung trên cơ sở tự nguyện sẽ giúp nâng tỷ lệ thanh toán, giảm gánh nặng tài chính cho người bệnh", bà Vũ Nữ Anh nhận định.

BHYT bổ sung để người bệnh không "tự xoay" chi phí lớn

Chia sẻ tại hội thảo, bà Nguyễn Khánh Phương, Viện trưởng Viện Chiến lược và Chính sách Y tế (Bộ Y tế), cho biết BHYT bổ sung là loại hình bảo hiểm do khu vực tư nhân cung cấp, nhằm bù đắp những phần chi phí hoặc dịch vụ không được BHYT bắt buộc chi trả, như khoản đồng chi trả, thuốc ngoài danh mục hay các dịch vụ theo yêu cầu.

"Về cơ bản, BHYT bổ sung giúp mở rộng quyền lợi chăm sóc sức khỏe, bổ sung chi phí đồng chi trả và các dịch vụ nằm ngoài phạm vi thanh toán của BHYT hiện hành", bà Khánh Phương nói.

Theo Viện trưởng Viện Chiến lược và Chính sách Y tế, kinh nghiệm quốc tế cho thấy tại nhiều quốc gia, dù BHYT công hay BHYT xã hội giữ vai trò chủ đạo, BHYT bổ sung vẫn được triển khai rộng rãi để bù đắp những khoảng trống về quyền lợi và mức chi trả.

Tỷ lệ bao phủ BHYT tại Việt Nam đã vượt 90%, gói quyền lợi của BHYT bắt buộc hiện nay vẫn chưa đáp ứng đầy đủ nhu cầu khám chữa bệnh ngày càng đa dạng của người dân. Ảnh: Phương Anh.

Việt Nam hoàn toàn có thể nghiên cứu, lựa chọn và xây dựng mô hình BHYT bổ sung phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội, khả năng chi trả của người dân và định hướng phát triển hệ thống y tế, với nguyên tắc xuyên suốt là lấy người dân làm trung tâm, tăng cường bảo vệ tài chính trong chăm sóc sức khỏe.

Theo dự thảo định hướng, BHYT bổ sung có thể gồm 4 nhóm gói: gói chi trả phần đồng chi trả; gói chi trả các dịch vụ y tế, dịch vụ tự chọn ngoài phạm vi chung; gói hỗ trợ chi phí điều trị các bệnh hiểm nghèo, chi phí lớn; và gói thỏa thuận giữa người tham gia với tổ chức cung cấp bảo hiểm.

Bà Khánh Phương nhấn mạnh vai trò then chốt của quản lý nhà nước trong việc điều phối mối quan hệ giữa BHYT xã hội và BHYT tư nhân. Theo đó, cần sớm xây dựng hành lang pháp lý, đưa nội dung BHYT bổ sung vào Luật BHYT sửa đổi, đồng thời ban hành các quy định cụ thể về kiểm tra, thanh tra, giám sát, minh bạch thông tin và bảo vệ quyền lợi người dân.

Từ kinh nghiệm quốc tế, bà cho biết tại Philippines, người bệnh phải sử dụng quyền lợi từ BHYT xã hội trước, khi hết mức chi trả mới được thanh toán từ BHYT bổ sung. Tại Pháp, BHYT bổ sung bao phủ tới 96% dân số, trong đó Nhà nước hỗ trợ phí cho người nghèo, giúp giảm đáng kể gánh nặng đồng chi trả.

Nhiều quốc gia khác như Đức, Hà Lan, Thụy Sĩ, Australia hay Nhật Bản cũng quy định rõ BHYT bổ sung chỉ chi trả các dịch vụ ngoài gói quyền lợi cơ bản, như nha khoa, mắt, phòng điều trị theo yêu cầu hoặc thuốc ngoài danh mục.